©
Lachenalia aloides
Opis
Rodzina: Hyacinthaceae
Jest u nas mało znaną rośliną cebulową, przeznaczoną do uprawy w doniczkach – podobnie jak hippeastrum tylko w nieco innych terminach. Rośliny pochodzą z RPA i Namibii i jest ich około 116 gatunków. W Europie najczęściej uprawia się Lachenalię aloesową, przywiezioną do Europy przez holendrów już w 1652 roku.
Lachenalia aloesowa wytwarza najczęściej dwa skórzaste i buraczkowo nakrapiane liście o długości do 30 cm. Później pojawia się również nakrapiany pęd kwiatowy zakończony groniastym kwiatostanem. Pojedynczy kwiat jest dość duży, do maks. 3 cm, rurkowaty i zwisający na krótkiej szypułce. Owocem jest wyprostowana, duża, owalna torebka zawierająca wiele nasion. Ponieważ w naturze kwiaty zapylane są przez ptaki, u nas trzeba się o to postarać samemu.
Od wielu lat prowadzona jest hodowla odmian. Robi się to z uwagi na klimat w RPA przy ogromnym udziale holendrów. Czasem pod koniec jesieni i zimą w kwiaciarniach można dostać kwitnące rośliny. Raczej nie uprawia się gatunku lecz najpopularniejsze odmiany z serii ‘African Beauty’. W tej chwili dostępnych jest 8 odmian. Pamiętajmy, że wszystkie są prawnie chronione i niech nikomu nie przyjdzie do głowy ich rozmnażanie dla handlu bez ważnej licencji. Okres kwitnienia najczęściej wynosi 2-3 tygodnie.
‘Fransie’ – żółtawa z brązowozielonym obrzeżeniem, kwitną dość późno. Określenie późno czy wcześnie dotyczy dłuższego lub krótszego czasu jaki upływa od posadzenia cebuli do otrzymania kwiatów.
‘Namakwa’ – kwiaty żółtawe z purpurowym obrzeżeniem, wczesna;
‘Rolina’ – żółtawa w pąku czerwonawa, kwitnie obficie lecz późno;
‘Romaud’ – jasnożółty z zieloną bródką, pachnący, kwitnie obficie i wcześnie
‘Romelia’ – żółta w pąku, czerwona, kwitnie wcześnie;
‘Rupert’ – niebieski z purpurowym obrzeżeniem, późna;
‘Robin’ – odmiana czerwona, późna;
‘Ronina’ – złotożółte, pęd kwiatowy przyrasta w trakcie kwitnienia, wczesna.
Poza odmianami z tej serii jest też dużo pojedynczych odmian.
Występowanie
Rosną w RPA i Namibii. Siedliskiem są bardzo kamieniste lub piaszczyste gleby.
Wysokość
Jeśli będą miały – w tym raczej ciemnym u nas czasie – wystarczającą ilość światła to pęd kwiatowy będzie miał około 25 cm.
Termin kwitnienia
Podobnie jak hippeastrum kwitnie zimą. Doświetlana może zakwitnąć w okolicach Bożego Narodzenia. Niedoświetlana kwitnąć będzie później. Na termin wpływ będzie miała przede wszystkim ilość światła. Najczęściej jest to końcówka stycznia.
Kolor kwiatu
Wyróżnia się trzy formy tego gatunku:
L. aloides var. aloides – ma żółte kwiaty z czerwono-pomarańczowymi pąkami i jasnozielonym obrzeżeniem;
L. aloides var. aurea – ma wyłącznie złotożółte kwiaty;
L. aloides var. quadricolor – ma kwiaty w 4 kolorach, czerwono-pomarańczowe u podstawy i cieniowane z jasno żółtym oraz zielonym. Obrzeżenie jest fioletowo-bordowe.
Stanowisko
Aby roślina naprawdę pięknie kwitła potrzebuje chłodnych nocy (5–10°C) oraz zmiennych temperatur w ciągu dnia, wahających się od 15 do 23°C i wysokiej intensywności światła.
Wysoka temperatura połączona z niską intensywnością światła spowoduje wybujały wzrost roślin, pokładanie się pędów kwiatowych, a nawet zrzucanie kwiatów. To ostatnie zjawisko występuje także, gdy cebule w okresie spoczynku przetrzymywane są w temperaturze poniżej 5°C.
Wymagania i pielęgnacja
Przy uprawie tej rośliny jeśli chcemy uniknąć kłopotów kupną ziemię do kwiatów musimy wymieszać pół na pół z którymkolwiek rozluźniaczem. Najlepszy będzie żwirek lub drobnoziarnisty wermikulit. Ta roślina potrzebuje wilgoci, lecz nie znosi zamakania, jakie będzie miała w uprawie w samej ziemi uniwersalnej. Jednocześnie ziemia powinna być zasobna, dlatego najlepszym rozwiązaniem jest kupno ziemi zawierającej nawóz o spowolnionym działaniu. Spore znaczenie ma utrzymanie lekko kwaśnego odczynu ziemi.
Przy uprawie domowej cebule sadzimy około połowy września. Nad cebulą powinno być około 2 cm ziemi. Jeśli dysponujemy tylko jedną cebulą to wystarczy doniczka o średnicy 9 cm. Jeśli mamy więcej cebul to dajemy 3 sztuki do doniczek 12 centymetrowych i 5 sztuk do doniczek o średnicy 16 cm. Przy sadzeniu większej 
liczby cebul pamiętajmy, że nie wszystkie zakwitną w tym samym czasie. Producenci cebule sadzą pojedynczo, a tuż przed sprzedażą przesadzają do większej doniczki cebule będące w tej samej fazie. Dlatego wyglądają pięknie.
Kiedy liście zaczną żółknąć i zasychać ograniczamy podlewanie, aż do całkowitego zaprzestania. W okresie spoczynku nie mogą dostać ani kropelki wody i powinny być trzymane w cieple. Znów we wrześniu wyciągamy cebulę z doniczki, oddzielamy cebulki przybyszowe i ponownie sadzimy. Cebulki przybyszowe traktujemy jak nasiona wysiewając je do miskowatego kształtu doniczek i zapewniamy takie same podłoże jak do cebul kwitnących. Przez ten czas część z nich podrośnie na tyle by w kolejnym roku zakwitnąć.
Lachenalię da się uprawiać na rabacie. Traktujemy je wówczas jak wszystkie rośliny nie zimujące w gruncie. Kiedy dohodowaliśmy się większej ilości cebul można po przymrozkach posadzić je na rabacie w odległości od 10 do 15 cm od siebie. Sadzimy na taką samą głębokość jak w doniczkach. Jeśli mamy piaski dodajmy sporo kompostu by poprawić zasobność ziemi. Gliny wymieszajmy ze żwirkiem. Lachenalia w gruncie może kwitnąć do 5 tygodni. Cebule zimą przechowujemy w mieszkaniu.
Mrozoodporność
Żadna.
Rozmnażanie
Poprzez wysiew nasion rozmnażamy wyłącznie gatunki. Nasiona przechowujemy na sucho do września. Wysiewamy je dość głęboko. Warstwa ziemi nad nasionami powinna mieć do 2 cm głębokości. Doświadczenie nauczyło, że tak potraktowane nasiona tworzą zdolne do kwitnięcia cebulki nawet do 2 lat wcześniej niż przy standardowym wysiewie.
Odmiany rozmnażamy przez cebulki przybyszowe lub przez sadzonki liściowe.
Ponieważ roślina wytwarza zazwyczaj dwa liście, do rozmnażania możemy przeznaczyć jeden. Tniemy go na 3 części zaznaczając dolną stronę każdego kawałka. Musimy użyć ukorzeniacza do roślin zielnych. Maczamy całą dolną krawędź i sadzimy do przygotowanego podłoża na głębokość nie mniejszą jak 2 cm. Nakładamy worek i stawiamy w 
miejscu widnym, lecz słońce nie powinno mieć dostępu. Trwa to dość długo, z reguły cały sezon wegetacyjny. Część cebulek będzie kwitła już w drugim sezonie. Najszybciej pojawiają się cebulki jeśli do rozmnażania weźmiemy liść tuż przed rozpoczęciem kwitnienia. Musi on być całkowicie zdrowy. Rozmnażanie wegetatywne ma tę wadę, że wszystkie zawirusowane liście przekażą tę przypadłość młodym cebulkom. Nie mniej ważnym jest jakość podłoża. Nie kupujmy byle jakiej ziemi. Kto ma możliwość proszę kupić ziemię zawierającą nawóz o spowolnionym działaniu i wymieszać ją z perlitem dając 2 części perlitu na jedną część ziemi. W takim podłożu łatwiej jest utrzymać wilgoć, ale liście i tworzące się cebulki mają dostateczną ilość powietrza do oddychania. Cebulki takie dość trudno przechować na sucho, więc nie wyjmujemy ich z doniczek tylko pozostawiamy na kolejny sezon w tym samym podłożu. Z tego powodu musi mieć ono wystarczającą ilość składników odżywczych. Ziemia do wysiewów jest prawie pozbawiona nawozów zatem do tego celu się nie nadaje.
Może jeszcze dodam, że cebulki przybyszowe oddzielamy od rośliny dopiero we wrześniu. Proponuję także 
oddzielić tylko największe, a te malutkie pozostawić przy cebuli matecznej. Na pewno mniej drobnych cebulek stracimy.
Choroby i szkodniki
Największym problemem z jakim możemy się spotkać jest wirus mozaiki śniedka. W naszym kraju nie jest on rozpowszechniony. Przy zakupie cebul za granicą proszę na to zwrócić uwagę.
Zastosowanie
Choć lachenalia przeznaczona jest u nas przede wszystkim do uprawy w doniczkach, można z powodzeniem zastosować ją na rabatach. Wiem że się powtarzam, ale to ważne. Traktujemy ją wówczas podobnie jak ismenę, nerine i inne podobne rośliny cebulowe nie zimujące w gruncie. Pamiętajmy jednak by wykopać cebule zanim temperatura ziemi spadnie poniżej 50 C i przechować je raczej w mieszkaniu. Inaczej mogą nam nie zakwitnąć w kolejnym roku.
Uwagi
Nazwa rodzaju ”Lachenalia” została nadana dla upamiętnienia Wernera de Lachenal, szwajcarskiego profesora botaniki na uniwersytecie w Bazylei.
Nazwa gatunku ”aloides” to określenie łacińskie i oznacza ‘podobny do’, w tym wypadku tłumaczymy to – jak aloes.
A
A
A
Przypisy
Wykorzystano zdjęcia z następujących stron:
W naturze – http://www.biodiversityexplorer.org/plants/asparagaceae/lachenalia_aloides.htm
Rozmnażanie – http://www.pacificbulbsociety.org/pbswiki/index.php/Lachenalia
Kiełkująca – http://kwiatuchy.blogspot.com/2012/12/lachenalia-aloides.html
Zapylanie+nasiona – http://www.growingwithplants.com/2006/04/propagating-lachenalia.html
Kwiaty doniczkowe 