Agawa

©

©Agave

Opis

Rodzina:Agaveceae – agawowate

Rodzaj ”Agave” obejmuje 200 gatunków. Wszystkie gatunki mają liście zebrane w rozety, mięsiste i sztywne. Różnią się wielkością kształtem liści i brzegami liści. Jedne mają prawie gładkie brzegi inne kolczasto zakończone. Wszystkie mają lejkowate kwiaty o sześciu płatkach zebrane w duże grona lub wiechy. Kuliste owoce zawierają liczne czarne, płaskie nasiona. Większość gatunków po wytworzeniu nasion zamiera. Botanicy takie gatunki nazywają ‚monokarpiczne‚. W ich wypadku dalszy wzrost przejmowany jest przez wcześniej wytworzone odrosty.

Najbardziej znaną i najpowszechniej uprawianą jest jest agawa amerykańska (Agave americana). Jest to monokarpiczny sukulent naturalnie występujący w Meksyku. Wytwarza rozety z długich i ostro zakończonych, mięsistych, niebieskawych lub szarozielonych liści (pokrytych silnym nalotem woskowym). Liście te uzbrojone są także wzdłuż krawędzi. Ta długość liści, dochodząca do 2 metrów i szerokości 12-30 cm powoduje, że jest to roślina która może sprawiać kłopot po paru latach uprawy jeśli nie dysponujemy np. dużymi i widnymi pomieszczeniami do jej zimowania. Cierpliwi posiadacze takowych pomieszczeń mogą doczekać się(po kilkudziesięciu latach) spektaklu w postaci nawet 8 metrowego pędu z bardzo okazałym kwiatostanem złożonym z żółtawozielonych kwia­tów długości do 10 cm. W handlu znajdują się dwie odmiany tego gatunku:

 ‚Marginata’ – ma żółte brzegi liści,

 ‚Mediopicta’ – ma szeroki, żółty pas na środku liścia.

Dla posiadaczy tylko zwykłych parapetów są bardziej przyjazne gatunki. Tu skoncentruję się na tych łatwiej dostępnych, bo mniejszych agaw jest znacznie więcej lecz ich dostępność na naszym rynku jest znikoma. Już z tymi nie jest łatwo.

Agave parviflora – agawa drobnokwiatowa. Gatunek pochodzi z południowej Arizony i północnego Meksyku. Tworzy niską, szeroką roze­tę, złożoną z wąskolancetowatych, ciemnozielonych, biało nakrapianych liści długości do 20 cm z odstającymi, białawymi włóknami w górnej części. Kwiatostan ma 1-2 m wysokości złożony jest z kremowych kwiatków. Nasiona dojrzewają w małych owalnych nasiennikach wielkości 6-10 mm.  Żyją tylko 15 lat lub niewiele więcej. To oznacza, że najpóźniej zakwitnie po 15 latach. Zdarza się jednak, że kwitnie wcześniej,  a zatem żyje krócej.  Gatunek tworzy odrosty.

 Agave filifera ssp. microceps częściej jednak nazywana A. filifera ssp. compacta. Jest to jedyna tak mała agawa w miarę dostępna na naszym rynku. Ma od 15 do 30 cm średnicy. Podobnie jak poprzedni gatunek ma nitkowate twory wzdłuż krawędzi liści. Zdjęcie dość prawdziwie opisuje tą roślinę. Pochodzi z meksykańskiego stanu Sinaloa gdzie rośnie na skałach w zalesionej okolicy na wysokości od 700 do 1500 metrów nad poziom morza. W handlu można czasem dostać rośliny pod samą nazwą gatunkową trochę różniące się wyglądem, jako że gatunek ma co najmniej 4 formy botaniczne różniące się kolorem liści rysunkiem na liściach a także większą lub mniejsza skłonnością do czerwienienia końcówek liści. Do tego dochodzi jeszcze odmiana hodowlana ‚Variegata’ i kilka mniej popularnych rodem z Japonii, która lubuje się we wszystkim co miniaturowe i kolorowe.

A

Agave victoriae-reginae – agawa Królowej Wiktorii. Ten gatunek pochodzą­cy z Kalifornii i płn. Meksyku, tworzy regularne, niewielkie lecz gęste rozety, złożone z krótkich, ciemnozielonych, trójkątnych liści o zaokrąglonych wierzchołkach, zakończo­nych małym kolcem. Cechą charakterystyczną jest piękny biały rysunek wzdłuż wszystkich brzegów. Jest agawą nie dającą odrostów, czyli mnożyć ją możemy tylko przez wysiew nasion. Kwitnie po maksimum 30 latach wegetacji. Pęd około 4 metrów. Kwiatostan złożony z kwiatków mających purpurowe podbarwienie.

Agave potatorum. Jest to gatunek bardzo zmienny w wyglądzie. W zależności od cech osobniczych rozetki mogą mieć średnicę od 10 do 90 cm. W uprawie doniczkowej rzadko jednak przekraczają średnicę 40 cm. Liście dość szerokie o zmiennej barwie od zielonoszarej po srebrnoszarą. Mają brązowoczerwone obrzeżenie razem z solidnymi kolcami o długości do 1,5 mm. Kwiatostany na około 3 metrowym pędzie z czerwonawymi kwiatami lub przynajmniej czerwonawymi pręcikami. Gatunek daje odrosty korzeniowe.

Występowanie

W zależności od gatunku. Wszystkie jednak to tereny obu Ameryk.

Stanowisko

Jakikolwiek by nie był to gatunek przez okrągły rok musimy mu zapewnić pełne słońce. Latem bez problemu, bo wystawiamy na taras czy do ogrodu. Problemem może być zima. Kto nie ma południowego parapetu będzie miał kłopot. Szczególnie jeśli nie może zapewnić roślinie optymalnej temperatury zimowania czyli około 10-12°C.

Wymagania i pielęgnacja

Praktycznie wszystkie gatunki mają solidne kolce dlatego przy pracach wokół nich należy zachować szczególną ostrożność.

Agawa nie jest rośliną szczególnie nas absorbującą. Latem zapewniamy jej regularne dostawy wody. Podlewamy metodą raz a dobrze i czekamy aż bryła korzeniowa nieco przeschnie. Polecam kupienie nawozu do kaktusów i co 2 tygodnie można dać zalecaną dawkę. Zwykłe nawozy zawierają zbyt duże ilość składników, a przede wszystkim azotu. Nie wpływa to pozytywnie na wygląd roślin, jako że agawy rosną dość wolno i popędzanie ich nawozami powoduje ich wybieganie.

Wiosną jeśli w doniczce mamy sporo młodych roślin warto taką agawę przesadzić do tylko nieco większej doniczki. W innym wypadku tylko sprawdźmy stan korzeni. Naprawdę przerośnięta nimi bryła może nas skłonić do przesadzenia inaczej wkładamy z powrotem i roślinę pielęgnujemy normalnie. W Meksyku czy innych ciepłych krajach nie ma czegoś takiego jak torf. Dlatego rośliny uprawia się wyłącznie w mineralnych glebach. Kto ma dostęp do ziemi do kaktusów powinien w nią przesadzić swoją roślinę. Kto ma za daleko do dobrego sklepu ogrodniczego może sam przygotować sobie taka mieszankę. Należy wymieszać 1 część ziemi z pola z 1 częścią ziemi gnojowej lub minimum dwuletniego kompostu i 1 częścią bardzo gruboziarnistego piasku choć lepszy byłby żwirek akwarystyczny o minimalnej wielkości ziaren czyli do 0,5 cm. Wszystko to razem mieszamy i na dno doniczki obowiązkowy drenaż. Może to być kilka większych kamyków zebranych w czasie spaceru i potem wymytych. Doniczka powinna być możliwie najmniejsza z możliwych. Ciężar tej ziemi i kamyków będzie gwarantował, że roślina nie będzie się wywracać.

Zimowanie w mieszkaniach z kaloryferami jest trudne dla tej rośliny. Postawmy ją w możliwie chłodnym i jak najwidniejszym miejscu. Podlewanie wyłącznie po wcześniejszym sprawdzeniu stanu wilgotności ziemi. Posiadacze chłodnych i widnych pomieszczeń mogą prawie rośliny nie podlewać. Ot wystarczy na tyle by liście się nie pomarszczyły.

Mrozoodporność

Teoretycznie agawa amerykańska wytrzymuje do -3 ⁰C. Lepiej jednak nie sprawdzać tych danych. Pozostałe opisane gatunki są znacznie mniej odporne.

Rozmnażanie

Oddzielanie odrostów podczas przesadzania nie jest problemem.

 Przy rozmnażaniu z nasion, musimy pamiętać że kiełkują długo – czasem nawet 3 miesiące. Temperatura w jakiej wysiewy powinniśmy utrzymywać nie powinna być niższa jak 20 ⁰C. Do pojedynczych doniczek pikujemy jak roślinki bez obaw można uchwycić w palce.

Choroby i szkodniki

W domu największym zagrożeniem mogą być miseczniki, tarczniki i wełnowce. Czyli standard na wszystkich sukulentach.

Uwagi

Nazwa rodzajowa ”Agave” pochodzi od greckiego słowa ‚agauos‚ = królowie i herosi. Ta nazwa ma być odnośnikiem do majestatycznego wyglądu roślin rosnących na otwartych terenach.

Do Europy przyjechała około połowy XVI wieku.

Ostrzeżenie dla wrażliwych osób. Sok z agaw może wywołać bardzo nieprzyjemne pieczenie i świąd utrzymujący się dość długo.

Przypisy

---

Wykorzystano zdjęcia z następujących stron:

Kwiaty+kolce+nasienniki – http://www.researchlearningcenter.com/bloom/species/Agave_americana_americana.htm

Nasiona – http://eol.org/pages/1083972/overview

Parviflora ‚Variegata’ – http://gallery.plantdelights.com/Public-Agaves/Agave_parviflora_Variegata_PDN005

Parviflora – http://www.sciencephoto.com/media/37049/enlarge

A. victoriae-reginae – http://www.cact.cz/noviny/fotoarchiv-02.htm

Victoria reginae Variegata – http://www.thelovelyplants.com/tag/agave-victoria-reginae-variegata/

A. potatorum – http://art.biz/schede/AGAVE/Agave_potatorum/Agave_potatorum/Agave_potatorum.htm