Skrytokwiat

©

Cryptanthus sp.

Mizerny fragment możliwości

Opis

Rodzina: Bromeliaceae – bromeliowate

Z dużego i mocno rozbudowanego korzenia wyrasta tuż nad ziemią rozetka liści. Składa się ona zależnie od gatunku z 6 do 20 listków. Pojedynczy listek najczęściej jest lancetowatego kształtu i długości od 8 do 30 cm. Brzeg listka z reguły jest nieco pofalowany i lekko ząbkowany. Nazwa rośliny wzięła się od sposobu jej kwitnienia.

 Kwiaty z reguły trzypłatkowe pojawiają się w środku rozety tuż przy liściach(niby ukryte). Nie są one dekoracyjne bo ich rola to zostać zapylony i wytworzyć nasiona. Na dnie wilgotnych tropikalnych lasów to liście pełnią główną rolę i dla tych dekoracyjnych liści ta roślina trafiła do naszych doniczek. W uprawie praktycznie w tej chwili nie ma gatunków. Proces hybrydyzacji jaki zaczął się na masową skalę w latach 70-tych XX wieku trwa niezmiennie do dziś. Wytworzono już setki hybryd każdego z 20 gatunków. Ponieważ ich uprawa jest praktycznie taka sama nie będę się zajmować poszczególnymi gatunkami, a zajmę się uprawą całego rodzaju. W necie poszczególne gatunki łatwo odszukać więc nie będzie sprawy. Jednak kupujących tę roślinę informuję i przestrzegam. Proszę zapisać sobie, najlepiej od razu na doniczce nazwę bo odszukanie danej hybrydy w bezliku innych to raczej marne szanse.

Występowanie

Prawie wszystkie gatunki występują w Brazylii. Są to rośliny rosnące w glebie, nie ma wśród nich epifitów. Można je znaleźć rosnące w niemal każdych warunkach, w słońcu, w cieniu, na obszarach wilgotnych oraz na suchych, na poziomie morza lub wysoko w górach.

Wysokość

Z reguły jest to kilkanaście centymetrów. Jednak gatunki mające więcej liści w rozetce mogą być wyższe i sięgać około 30 cm.

Termin kwitnienia

Jak większość roślin należących do rodziny bromeliowców kwitnie tylko raz w życiu. Także nas skrytokwiat zachowa się podobnie. Kwitnąć zatem będzie roślina paroletnia. W środku rozety pojawią się skromnie wyglądające kwiatki. Termin kwitnienia jest zależny od posiadanego gatunku. W tym względzie hybrydy zachowują się jak gatunek. Na pewno będzie to w okresie naszej wiosny i lata.

Kolor kwiatu

Przeważnie kwiatki są białe, ale u niektórych gatunków są różowe w różnych odcieniach.

Stanowisko

Ponieważ różne gatunki rosną w skrajnie nawet odmiennych warunkach dobrze by było wiedzieć jakiego gatunku hybrydę kupujemy. Posłużę się przykładem – jeśli kupujemy hybrydę gatunku C. beuckeri to nie wystawimy jej na światło słoneczne bo nam zginie, natomiast gatunki takie jak C. bahianus i C. warasi to typowe rośliny słońca. Niestety większość naszych kwiaciarni sprzeda nam skrytokwiat bez wiedzy jaki to gatunek. W takim wypadku musimy poeksperymentować. Stawiamy roślinę w miejscu bardzo widnym, ale światło słoneczne może mieć tylko do godziny 10-tej. Reakcja rośliny wszystko nam wyjaśni. Jeśli liście zaczną blednąć, to oznacza że roślina ma za dużo światła i odwrotnie, pojawienie się w większym stopniu koloru zielonego i  zszarzenie innych kolorów to sygnał,  że roślina ma za mało światła.

Trzeba dodać, że skrytokwiat dobrze rośnie w oświetleniu sztucznym. Jeśli w biurze jest dostatecznie widno to skrytokwiat na naszym biurku może przyciągać wzrok innych swymi barwami.

Wymagania i pielęgnacja

Jak już wspomniałam roślina ma solidny system korzeniowy dlatego doniczka musi być dopasowana do wielkości. Ponieważ jest to roślina z tropików to przyzwyczajona jest do gleby beztorfowej, a jednocześnie bardzo przepuszczalnej. My w sklepie możemy kupić ziemię do kaktusów, storczyków czy palm, ale są one zbyt jałowe dla naszej rośliny. Dlatego decydujemy się na normalną ziemię do kwiatów tylko bezwzględnie dokładamy którykolwiek z rozluźniaczy. Pozwoli to nam z jednej strony utrzymać wilgotną ziemię, ale nie pozwoli nam jej zalać. Podlewamy na zasadzie 2 cm wierzchniej warstwy suche to podlewamy.

Nawożenie musimy dostosować do wyglądu danej rośliny. Chcąc mieć pokazowy okaz musimy się zaopatrzyć w dwa typy nawozów. Jeden to ogólnego stosowania, a drugi to nawóz o obniżonej ilości azotu. Pierwszy typ ma wszystkie podstawowe składnik raczej w podobnych wielkościach i jego stosujemy najczęściej. Co 3 podlewanie używamy tego drugiego nawozu w celu poprawy wybarwienia liści. Podpowiadam, że może to być nawóz do roślin kwitnących. Ten typ nawozów promuje kwitnienie, ale jednocześnie doskonale wpływa na kolorystykę. Mieszkańcy wsi mogą pokusić się o podlewanie co jakiś czas rozcieńczoną gnojówką. Uzyskają jeszcze lepsze wyniki.

Przy uprawie tej rośliny nie należy zapominać, że większość odmian rośnie na stanowiskach gdzie wilgotność powietrza jest bardzo duża. Jeśli pojawią się suche końcówki liści musimy coś zrobić by podnieść wilgotność. Oczywiście najlepiej by było wystawić rośliny pod drzewa w ogrodzie. Nie zawsze jednak to możliwe. Zgromadźmy wówczas wszystkie mniejsze doniczki na tacy z mokrymi kamykami, a zapewnimy roślinom to co im potrzeba. Jeśli mamy widną łazienkę to również dobre miejsce. Wiele ludzi ma zlewozmywaki usytuowane w pobliżu okna. Uchylone okno i para z używanego zlewozmywaka da roślinie potrzebną wilgoć.

Na okres zimy postawmy roślinę na parapecie gdzie nie ma kaloryfera. Pozwoli to nam utrzymać temperaturę w granicach 20 ⁰C, co przy zimowym braku światła jest maksimum tego co roślina potrzebuje. Uważniej podlewajmy wówczas rośliny by nie doprowadzić do gnicia korzeni. Wiosną jeśli nie przesadziliśmy rośliny zaraz po zakupie trzeba roślinie zmienić doniczkę na większą, ale tylko o numer. W tym też czasie oddzielamy ewentualne odrosty.

Mrozoodporność

Zimą temperatura nie może spaść poniżej 15 ⁰C. Najlepiej pozostawić rośliny w mieszkaniu gdzie temperatura na pewno nie spadnie do takich wartości.

Rozmnażanie

Można rozmnażać przez wysiew nasion, ale w naszych warunkach jest to kłopotliwe, tym bardziej że hybrydy wydadzą nasiona z których nie wiadomo jakie rośliny uzyskamy.

Najprostszym sposobem jest oddzielanie odrostów. Z oddzielaniem czekamy do momentu aż odrost będzie nie mniejszy jak 1/3 wielkości rośliny matecznej. W zależności od gatunku młodzież pojawia się albo między liśćmi albo u podstawy rośliny. W każdym wypadku oddzielenie nie nastręcza specjalnych trudności. Problem może pojawić się po posadzeniu odrostu do ziemi. Potrafi on tak stać przez kilka miesięcy nie zakorzeniając się. W takim wypadku pomóc może mata grzejna zwiększając temperaturę podłoża do minimum 25 ⁰C. Można jeszcze przed posadzeniem usunąć ewentualne suche dolne listki i dół sadzonki oprószyć ukorzeniaczem. Tak na marginesie nie należy martwić się, że odrostów nie ma bo ich pojawienie się będzie sygnałem, że roślina ma zamiar zakwitnąć.

Choroby i szkodniki

Wszystkie bromeliowce są roślinami rzadko atakowanymi przez cokolwiek. Grzyby pojawią się jeśli będziemy zalewać roślinę, szczególnie zimą. Natomiast uprawa wyłącznie w mieszkaniu może skutkować pojawieniem się wełnowców. Sprawdzajmy często nasze rośliny bo w początkowej fazie usunąć wełnowce jest bardzo łatwo, gorzej jak się zagnieżdżą.

Zastosowanie

 To że uprawiamy je na parapetach to jedno, ale mniejsze gatunki szczególnie te lubiące cień świetnie nadają się do terrariów. Również mniejsze gatunki można sadzić w różnego rodzaju zamykanych pojemnikach szklanych, będących namiastką witryn kwiatowych.

Uwagi

Łacińska nazwa rodzaju ”Cryptanthus” to zbitka dwóch greckich słów „cryptos” (ukryty) i „anthos” (kwiat).

Pierwsze gatunki Cryptanthusa odkryto we wschodniej Brazylii w 1831 roku. Pierwsza udokumentowana hybryda została wykonana przez Jakuba Makoy w 1884 roku. Potem roślina nie była specjalnie popularna. Na dobre przypomniano sobie o niej dopiero w 1970 roku, kiedy to Hummel w Stanach Zjednoczonych i Grace Goode w Australii rozpoczęli szał hybrydyzacji, który trwa do dziś.

 

Przypisy

---

Wykorzystano zdjęcia z następujących stron:

Kwiaty – http://www.flickr.com/photos/megz/36690505/in/photostream/

W szkle – http://www.cactusjungle.com/blog/2010/12/page/2/