Chruścina jagodna

©

Arbutus unedo

 

Opis

Rodzina: Ericaceae

W naturze jest to zimozielony krzew lub niewielkie drzewo. Rosnąc na przesychających glebach wytwarza długie korzenie palowe, dzięki którym dobrze znosi susze. Liście ma szerokolancetowate do 10 cm długości i do 3 cm szerokości. Są gładkie a brzeg jest ząbkowany. Ozdobą są kwiaty zebrane w gęste wiechy. W naturze mogą zawierać do 60 kwiatków. Pojedynczy kwiatek ma kształt zwisającego dzbanuszka o niewielkich rozmiarach. Po zapyleniu pojawiają się okrągławe owoce, które po dojrzeniu są ostro czerwone, do 2 cm średnicy. Z powodu koloru i nieco kolcowatej powierzchni przypominają truskawki lub poziomki, dlatego ich ludowa nazwa to drzewo poziomkowe lub drzewo truskawkowe. Owoce dojrzewają rok i są jadalne w czasie kiedy następuje kolejne kwitnienie. Żółty miąższ do smacznych raczej nie należy.

ODMIANY

Trzeba zaznaczyć iż w doniczkach uzyskamy mniejszą roślinę.

‘Compacta’ – rośnie może do 2 metrów wysokości.

‘Croomei’ – jest formą o czerwonym odcieniu kwiatów, i wzroście do około 4 metrów wysokości i szerokości.

‘Elfin King’ – ma owoce do 25mm średnicy, które mają słodki smak. Jest to wolno rosnącą odmianą o wysokości dojrzałego krzewu rzadko przekraczającej 1 metr. Jest idealną odmianą do uprawy w pojemnikach.

‚Rubra’ – jest również wolno rosnącą formą z pięknym czerwonym odcieniem kwiatów. Wzrost do 4 metrów.

Występowanie

Naturalnie występowanie rozciąga się od regionów Morza Śródziemnego przez zachodnią część Europy po Irlandię na północy. Siedliskiem są lasy, zarośla i skaliste zbocza, zarówno wapienne jak i z piaskowca.

Wysokość

W zależności od odmiany. Gatunek w naturze dorasta do 12 metrów.

Termin kwitnienia

Roślina kwitnie późną jesienią. Najczęściej jest to październik i kwitnienie trwa do listopada.

Kolor kwiatu

Gatunek ma kwiaty białe z zielonkawym odcieniem.

Stanowisko

Na tarasie czy balkonie może stać w pełnym słońcu. Zimą w pomieszczeniach oszklonych również. W mieszkaniach zapewniamy roślinie jak najwięcej światła, lecz nie stawiamy go na południowych parapetach. Najlepsze będzie południowe okno, lecz roślina ustawiona tuż za firanką.

Wymagania i pielęgnacja

Pierwsze i podstawowe – roślina nie toleruje nadmiaru wody przy korzeniach w żadnym okresie. Kocha jednak delikatną wilgoć i dość zasobne podłoże. Proponuję kupno ziemi do kwiatów zawierającą nawóz o spowolnionym działaniu i woreczek drobnoziarnistego wermikulitu lub bardzo drobnego żwirku. Najdrobniejszy żwirek jest dostępny w rozmiarze ziarna 2-3 krotnie przewyższającego wielkość ziarna piasku. Mieszamy go z naszą ziemią w ilości nie mniejszej jak 1/3 objętości ziemi. Praktycznie do większego pojemnika sypiemy 2 garście ziemi i jedną garść żwirku lub wermikulitu. Ponieważ wermikulit jest dużo większy więc mniej nadaje się do ziemi jaką dajemy do przesadzania siewek. Potem ma to mniejsze znaczenie. Siewki pikujemy jak tylko bezpiecznie można je uchwycić. Dajemy jak najmniejsze doniczki. Najlepiej jeśli ich średnica nie przekracza 6 cm. Zmuszamy tym sposobem roślinę do wytwarzania krótkiego korzenia głównego i wielu korzeni bocznych. Czyli wręcz przeciwnie niż to czyni w naturze. Przy przesadzani większych roślin, oprócz żwirku w ziemi dajemy dobry drenaż na dno doniczki. Jeśli mamy drzewko dajmy kilka większych kamieni dla lepszej stabilności doniczki. Podlewamy zwykłą kranówką lecz letnią, a przynajmniej o temperaturze ziemi w doniczce czyli powinna postać obok doniczki. Woda załatwi nam podniesienie pH podłoża do obojętnego – to najlepszy odczyn gleby. Czy już podlewać to wystarczy sprawdzić. Jeśli do zgięcia palca ziemia jest suchawa należy podlać. Nawożenie przy ziemi zawierającej nawóz o spowolnionym działaniu zaczynamy dopiero po 4 miesiącach w przypadku roślin dorosłych. Siewek w pierwszym roku nie zasilamy w ogóle. Ziemię zawierającą standardowe nawozy zaczynamy zasilać po upływie 6 tygodni w przypadku roślin dorosłych i po 3 miesiącach w przypadku siewek. Roślinom dorosłym dajemy pełną dawkę co 2 tygodnie lub połowę dawki co tydzień. Siewki zasilamy 1/4 dawki co tydzień. W okresie zimowym po pojawieniu się pąków można zmienić nawóz na nawóz do roślin kwitnących. Jeśli owoce nam się zawiązały czy to przez sztuczne zapylenie czy jakimś cudem naturalnie Używamy na zmianę biohumusu i nawozu do roślin kwitnących. Potas w tym drugim sprzyja ładnemu dorośnięciu owoców i dobremu wykształceniu się nasion.

Każdy niekształtny wygląd rośliny można zmienić cięciem. Nie musimy się bać sekatora. Na drzewko najlepiej wybrać mocną siewkę i od razu prowadzić ją na drzewko. Robienie drzewka z krzaczka zawsze będzie widoczne.

Rośliny kilkuletnie można spróbować posadzić w gruncie. Nadaje się do tego tylko strefa 7b czyli okolice Szczecina. Mimo to koniecznym będzie wybór osłoniętego stanowiska i solidne okrycie na zimę. Najlepiej to uczynić przy pomocy agrowłókniny P-50 czyli zimowej, a kiedy będą zapowiadać silniejsze mrozy okryć kartonem związanym w kilku miejscach, by wiatr nie potargał, kiedy będzie mokry. Samą górę można zabezpieczyć, albo wielokrotnie zwiniętą agrowłókniną, albo załamać szczyt kartonu i obwiązać. Można spróbować także w strefie 7a lecz ryzyko przemarznięcia jest większe i wysiłki by zabezpieczyć trzeba zwielokrotnić. Proszę nie sadzić młodych roślin bowiem te raczej nie przezimują w naszych warunkach.

Mrozoodporność

Bezpieczna dolna strefa mrozoodporności to USDA 8a z temperaturami do -12,2 °C. W niższej strefie przemarznięcie jest możliwe.

Rozmnażanie

Wysiewu nasion dokonujemy w styczniu i poddajemy je 4-6 tygodniowej stratyfikacji. Poprawia to tempo i równomierność wschodów. Warto przed włożeniem wysiewów do chłodziarki pozostawić je na kilka dni w temperaturze pokojowej. Nasiona lepiej nasiąkną wodą co ułatwi proces stratyfikacji. Jeśli nasiona są starsze mimo to mogą wschodzić do 3 miesięcy. Siewki pikujemy jak tylko bezpiecznie można je złapać.

Przy rozmnażaniu odmian stosujemy sadzonki zdrewniałe. Nie jest to proces łatwy z uwagi na niską skłonność do tworzenia korzeni. Poza ukorzeniaczem istnieje pewien trik, który nieco przyspieszy tworzenie się korzeni. Bierzemy młode gałązki wierzby. Tniemy je i miażdżymy. Wlewamy do nich wodę i moczymy przez co najmniej 24 godziny. Podlewamy sadzonki taką wodą. Wierzba jak wiadomo ukorzenia się znakomicie. Zawdzięcza to specyficznym hormonom, które w czasie moczenia przedostają się do wody.

Kto ma roślinę najlepiej zrobi używając odkładów. Wystarczy małe zranienie w pobliżu węzła i podstawienie doniczki. Wsuwką lub dużym, nieco rozchylonym spinaczem mocujemy do podłoża i postępujemy jak z sadzonkami. Ukorzenianie może potrwać do 2 lat lecz praktycznie ukorzenią się wszystkie przyszpilone gałązki, czego nie da się powiedzieć o sadzonkach.

Choroby i szkodniki

W pomieszczeniach stosujmy ranne zamgławianie rośliny. To najlepsza ochrona przed przędziorkami. Ze szkodników można spotkać jeszcze mszyce i wciornastki.

Choroby to przede wszystkim gnicie korzeni z powodu nadmiaru wody, plamistość liści czyli tzw septorioza. Może pojawić się zamieranie pędów wówczas trzeba roślinę dość intensywnie ciąć i to wyłącznie na zdrowej tkance. Jeśli utniemy na pozornie zdrowej to choroba potoczy się dalej.

Uwagi

Nazwa rodzaju ”Arbutus” wywodzi się z łaciny gdzie słowo ‘arbustus’ = plantacja drzew. Jednak pochodzenie tego łacińskiego słowa może być celtyckie gdzie ‘arboise’ = szorstki owoc.

Nazwa gatunku „unedo” pochodzi również z łaciny gdzie określenie ‘unum edo’ = jem jeden. Z uwagi na smak owoców gatunku mało kto zje więcej.

A
A
A
Przypisy

---

Wykorzystano zdjęcia z następujących stron:

Kwiaty – http://en.wikipedia.org/wiki/File:Arbutus_unedo1.jpg

Drzewko – http://www.spanishplants.co.uk/photos.aspx?img=topiary&d=topiary&p=top

Nasiona – http://www.vilmorin-tree-seeds.com/seeds/shrubs/entry-12894-arbutus-unedo.html