Geranium (Anginka)

©

©Pelargonium x citrosum

Opis

Rodzina:  Geraniaceae – bodziszkowate

Na początku wyjaśnienie. To co uprawiamy w mieszkaniach nie jest gatunkiem występującym w naturze. Natomiast nazwa Pelargonia pachnąca (Pelargonium graveolens) jest przypisana konkretnemu gatunkowi występującemu w RPA. Rozumiem, że w potocznym języku funkcjonują jakieś nazwy i trudno z tym walczyć, lecz zdawajmy sobie sprawę z jej niepoprawności. Nazwy tej używa się z konieczności bo właściwie nie ma polskiej nazwy. Praktycznie istnieją tylko nazwy potoczne. Afrykański gatunek posłużył do prac genetycznych. Tłumacząc to na chłopski rozum genetycy pogrzebali w genotypie rośliny dodając jej geny innej rośliny by wzmocnić i zmienić zapach rośliny . Z tego powodu wzięły się specyficzne zapachy tych pelargonii. Najstarsza jest pelargonia o zapachu cytrynowo-limonkowym popularnie zwana anginką. Są też mieszańce o wielu innych zapachach np. jabłka, róży itp. Tak dla wiadomości gatunek jest pelargonią pachnącą, ale jej zapach bardziej przypomina i tylko przypomina miętę. Nawet w produkcji olejków używa się mieszańców bo zawierają większe stężenie substancji zapachowych.

Z drugiej strony nazwa popularna geranium też nie jest poprawna, bo do rodzaju geranium należą tylko rośliny zielne, a nasz gatunek jest podkrzewem, co oznacza że z wiekiem dolna część pędu drewnieje, dlatego nazwa pelargonia byłaby na miejscu. Praktycznie chcąc się dogadać trzeba użyć właściwej nazwy łacińskiej, wówczas wszyscy uczestnicy dyskusji będą wiedzieć o którą roślinę chodzi.

Teraz opis dla tych co rośliny nie znają.

Jest to wyprostowany podkrzew o silnej dominacji pędu głównego. Oznacza to, że najczęściej z sadzonki uzyskamy pojedynczy badylek o znacznych nawet rozmiarach. Za młodu pęd jest lekko owłosiony. Również liście mają owłosienie. Włoski mają u podstawy gruczołki, stąd zapach kiedy poruszymy rośliną. Praktycznie to właśnie pięknie powcinane liście są główną ozdobą rośliny, jako że  kwiatki zebrane w baldachy i wyrastające w kątach liści są drobne, mało efektowne, choć długo utrzymują się na roślinie. U kwiatów mieszańców jeśli nie większość to znaczna część pręcików jest zmarniała. Eksperymentując z zapylaniem trzeba wybrać dorodne pręciki.

 ‚Frosted’ – jest jedyną dostępną odmianą na kwiaciarskim rynku.

Występowanie

Jest to hybryda będąca dziełem genetyków.

Wysokość

Może dorosnąć do 130 cm.

Termin kwitnienia

 W mieszkaniu bardzo rzadko kwitnie ponieważ jest rośliną wymagającą przejścia przez okres niskich temperatur. Dlatego u naszych babć, kiedy w mieszkaniach były piece kwitła niezawodnie w okresie letnim.

Kolor kwiatu

Bladoróżowy

Stanowisko

Jeśli chcemy uprawiać ją wyłącznie na parapecie to najlepszym miejscem będzie parapet okna wschodniego lub zachodniego. Od północy owszem będzie, ale listki będą małe, a roślina wyciągnięta. Na takim stanowisku jej zapach też będzie mniej intensywny. Pamiętając o dominacji jednego pędu wyglądała będzie smutno. Na okres letni warto ją wystawić na zewnątrz w miejsce gdzie rano otrzyma pełne słońce, a od południa będzie miała lekki cień. Zimą powinniśmy zapewnić jej temperaturę około 10-15 ⁰C.

Wymagania i pielęgnacja

Nie jest to roślina wymagająca. Podłoże standardowe lecz rozluźnione czymkolwiek. Wynika to z faktu, że w okresie wegetacji lubi wodę, ale nawet drobne przelanie skończy się chorobą grzybową korzeni i podstawy pędu. Zimą natomiast podlewamy stosunkowo mniej i tylko po uprzednim sprawdzeniu (włożeniu palca do ziemi) czy wierzchnia warstwa jest sucha. Wskazówką też mogą być nieco opuszczone w dół liście. Z uwagi na szybki wzrost wymaga dokarmiania, jeśli jej nie przesadzamy co roku. Najlepiej uniwersalnym florowitem lub w okresie kwitnienia nawozem do pelargonii, dawanym w odstępach dwutygodniowych. Przy uprawie anginki bardzo ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest uszczykiwanie wierzchołka. To jedyny sposób by zmusić roślinę do rozkrzewienia się. W trakcie sezonu, w zależności od tempa wzrostu zabieg ten przeprowadzamy kilkakrotnie. Rośliny rozkrzewione można cięciem doprowadzić do określonego kształtu korony. Wiosną zaniedbane rośliny warto ostro przyciąć. Zostawić tylko 3 – 4 węzły nad ziemią. Z pąków śpiących wybiją nowe pędy. Potem odpowiednim uszczykiwaniem można formować koronę rośliny. Z obciętych pędów zrobić sadzonki dla przyjaciół.

Mrozoodporność

Temperatura nie powinna spaść poniżej 5 ⁰C.

Rozmnażanie

Najprostszy sposób to sadzonki zielne. Można je ukorzeniać w wodzie jednak często wypuszczają bardzo długie korzenie i trudno je bez kłopotów przenieść później do podłoża. Wg mnie łatwiej, choć nieco dłużej ukorzeniać od razu w ziemi. Do tego celu najlepsza byłaby zwykła ziemia do wysiewów lub ziemia w którą sadzimy rośliny lecz wymieszana pół na pół z perlitem.

Tym którzy chcą poeksperymentować z nasionami przypominam, że mają do czynienia z mieszańcami, a nasiona takich roślin nigdy nie powtórzą cech rośliny macierzystej, także w kwestii zapachu. Czasem w sklepach w krajach zachodnich można dostać nasiona niektórych odmian. Są to specjalnie przygotowane nasiona, z których dostaniemy to co na zdjęciu. Informuję jedynie, że kiełkowanie przeprowadzamy w temperaturach około 15 ⁰C i trwać ono może 2 tygodnie, ale czasem może przeciągnąć się do kilku miesięcy.

Choroby i szkodniki

W zbyt suchych mieszkaniach z kaloryferem pojawić się może przędziorek. Latem przy wystawieniu do ogrodu utrapieniem może być mączlik.

Zastosowanie

Roślina bywa stosowana jako środek na komary. Nie jestem jednak zbyt przekonana, że zawsze wydzielane olejki eteryczne odstraszą komary od siedzących na balkonach czy tarasach ludzi. Może jest to skuteczne jeśli roślin jest więcej, a co za tym idzie zapach jest intensywniejszy.

Innych zastosowań jest całe mnóstwo. Od środków zapachowych, przez przemysł perfumeryjny, aromaterapię po kulinaria. Ja znam sposób aromatyzowania cukru. W cukiernicy kładzie się na spód listek lub dwa przysypuje warstwą cukru potem kolejny listek i znów warstwa cukru. Tak może być kilka warstw. Po kilku dniach cukier ma wspaniały aromat.

Uwagi Przypisy

Nazwa afrykańskiego gatunku określa cechy rośliny. Otóż greckie słowo ‚pelargos‚ to dziób bociana i nazwa ta wynikła z kształtu nasion wszystkich pelargonii. Natomiast określenie gatunkowe ‚graveolens‚ to po łacinie silnie pachnący.

 

Przypisy

---

Wykorzystano zdjęcia z następujących stron:

‚Frosted’ – http://ag3inc.com/PlantDetails.asp?ID=354

Kwitnąca – http://davesgarden.com/guides/pf/showimage/72914/

Sadzonka – http://forumogrodnicze.info/viewtopic.php?p=134468#p134468

Pelargonium x citrosum – http://atthestartinggate.blogspot.com/

Kwiaty – http://davesgarden.com/guides/pf/showimage/151054/